Kanser Tedavisi ve Sonrasında Neler Yaşanır

Normal hücreler belirli bir denge içinde büyürler, çoğalırlar ve ölürler. Bu denge devam ettiği sürece vücut fonksiyonları sağlıklı bir şekilde devam eder. Normal hücreler mutasyona uğradıklarında ya da kanser hücrelerine dönüştüklerinde sorunlar ortaya çıkar.

Kanser, kanserojenik maddelere maruz kalma, kansere yol açan tütün, alkol gibi maddelerin tüketilmesiyle meydana gelir. Kanser hücresinin görünüşü normal hücreye göre değişiklik gösterir. Mutasyon hücre DNA’sında meydana gelir Mutasyona uğramış hücre komşu hücrelere yayılır ne zaman çoğalacağını ya da öleceğini bilemez. Başka bir deyişle hücreleri kontrol eden mekanizmaya uymaz bağımsız olarak davranır. Kanser hücresi 2′ye bölünür daha sonra bu hücreler de 4′e bölünerek çoğalma devam eder.  Bu süreç tümör oluşana kadar devam eder. Eğer mutasyona uğramış hücreler çevre dokulara ya da kan yoluyla diğer bölgelere yayılma göstermiyorsa bu tümör iyi huyludur ve tehdit edici bir durum değildir. Eğer tümör büyüyor, bölünüyor, çevre dokulara zarar veriyorsa ve diğer bölümlere yayılıyorsa tümör kötü huyludur.

Kötü huylu tümörlerin en tehlikeli yanı vücuda yayılabilme yetenekleridir bu sürece metastaz denilmektedir. Metastaz döneminde tümör hücreleri büyür, bölünür ve kan dolaşımına katılır, vücut içerisinde dolaşarak sağlıklı hücrelere yayılır. Tümör hücreleri sağlıklı hücrelerin besinlerini ve oksijenlerini tüketir. Sonuç olarak sağlıklı hücreler ölür hastanın sağlığı ve normal fonksiyonları bozulur bu süreç genelde ölümle sonuçlanır.

100 farklı hastalık kanserin çeşitleri olarak sınıflandırılmaktadır. Bu hastalıklardan bazıları lösemi, non-Hogkin ve miyeloma ve melanomadır. Kanser 3 ana grup altında incelenebilir karsinoma, sarkoma veya lösemi ve lenfoma. Karsinoma deri (deri kanseri), iç organlar (akciğer kanseri)  veya bezlerden (meme kanseri) orijin alır. Sarkoma kemik, kıkırdak ve kas gibi destek dokulardan orijin alır. Lösemi ve lenfoma kan, immün sistem hücrelerinden orijin alır. Bu grup içinde Hodgkin lenfoma bulunur.

Kanser Tedavisi

Kanser tedavisi son 30 yıl içinde çok hızlı gelişme göstermiştir. Tümör hücrelerinin cerrahiyle çıkarımı, radyasyon terapisi, kemoterapi ya da bunların kombinasyonlu uygulanışı kanser tedavisinde kullanılmaktadır. Tedavi şekli kanser tipine, hangi aşamada olduğuna ve yerine göre değişiklik göstermektedir.

Kanser tedavisinde kullanılan yöntemler oldukça etkilidir. Tedavinin yan etkilerine sınır koymak zordur bu nedenle sadece kanser hücreleri yok edilmez aynı zamanda sağlıklı hücrelere de zarar verilir. Yan etkiler tedavinin tipine ve tedavi edilen bölüme göre değişir. Yan etkiler kullanılan ilaçlara göre değişir. Buna ek olarak her insanın reaksiyonu farklıdır.

Kemoterapi kan yapıcı hücreler ve sindirim kanalında bulunan hücreler gibi hızlı büyüyen hücreleri etkiler. Sonuçta enfeksiyonlara karşı düşük direnç, iştah kaybı, mide bulantısı, kusma, ağız eksikliği, saç dökülmesi ve enerji kaybı görülür ancak bu yan etkiler tedavinin sonlandırılmasıyla ortadan kalkar.

Radyoterapi sırasında hasta kendini çok yorgun hissedebilir. İstirahat oldukça önemlidir. Tedavi edilen bölgede kızarıklık ve kuruluk gibi deri reaksiyonlarına rastlanılır, deri güneşten korunmalıdır. İyi deri bakımı önemlidir fakat doktor kontrolü olmaksızın losyon ya da krem kullanılmamalıdır. Tedaviye başlamadan önce yapılacak diş muayenesi önemlidir çünkü tedavi ağzı hassaslaştırır ve enfeksiyon direncini azaltır. İştah kaybı birçok hasta için önemli bir sorundur. İyi beslenen hastalar yan etkilere daha iyi karşı koyabilir dolayısıyla iyi beslenme önem taşır. İyi beslenmek; kilo kaybını önleyici yeterince kalori alma, normal dokuları güçlendirmek ve onarmak için yeterince protein almak demektir. Bazı kanser çeşitlerinde uygulanan kemoterapi bireyin doğurganlığını etkiler, bu yan etki kalıcıysa bireyin ileri yaşamında çocuk sahibi olması mümkün değildir. Bu durum hem kadın hem de erkek için geçerlidir. Radyoterapi tedavi edilen bölgede daha sonradan oluşabilecek ikinci bir tümör riskini artırır.

Kanser Tedavisi Sonrasında Ne Olur ?

Tedavi sonrası düzenli takip önemlidir. Bir kaç yıl hasta doktor kontrolüne devam etmelidir böylece tümörün tekrar oluşup oluşmadığı anlaşılır oluşmuş ise erken tedavi edilir. Düzenli kontrollerde fiziksel muayene, röntgen çekimi, kan testi ve diğer laboratuar testleri yapılır. Kanser tedavisi bir kaç yıl sonra yan etkilere sebep olabilir. Bu nedenle hasta check-up’a gitmeli ve bir problem oluştuğunda hemen bildirmelidir.

Kanser teşhisi hastanın ve yakınlarının yaşamlarını değiştirebilir, bu değişimlerle başa çıkmak zordur. Hastada, ailesinde hatta arkadaşlarında değişik ve hatta şaşırtıcı duygular olabilir. Bu durumda hasta ve yakınları korkar, kızar veya depresyona girebilirler. Bunlar ciddi sağlık problemiyle karşılaşıldığında normal olan reaksiyonlardır. Hastalar hastalıklarını ve hissettiklerini arkadaşlarıyla ya da aile bireyleriyle açıkça konuşurlarsa duygularıyla daha iyi başa çıkarlar. Başkasının desteğinin görme ve düşünceleri paylaşma bireyin kendisini daha rahat hissetmesine yardımcı olur.

Gelecek, test sonuçları hakkında kaygılar ayrıca hastane kalış süresi, tedavi hakkında endişeler görülür. Sağlık personeliyle konuşmak korkuları ve şaşkınlığı azaltır. Hastaların kanser ve tedavi seçenekleri hakkında soru sorması ve tıbbi bakımda aktif rol alması önemlidir.

Kanser hastaları uzuvlarının alınması veya diğer tıbbi müdahalenin sadece fiziksel görünüşlerini etkileyeceğinden değil diğer insanların onlar hakkındaki düşüncelerinin değişmesinden de endişe duyarlar. Dolayısıyla hasta, hasta ailesi ve sağlık personeli arasındaki iletişim ile destek oldukça önemlidir ve tedavinin oldukça önemli bir parçasıdır.