Blockchain Nedir?
Günümüzde özellikle gelişmiş ülkelerde kağıt para kullanımı gün geçtikçe
azalmaktadır, harcamalar büyük oranda dijital paralarla gerçekleştirilmektedir.
Henüz sürecin çok başında olsak da Bitcoin gibi diğer kripto
paraların artan etkisi ve onlara olan yüksek talep giderek alternatif bir para
birimi işlevi görmelerini sağlamaktadır. Bu sürecin sonunda Bitcoin belki
gelecekte varlığını sürdürmese bile kripto paralar ve blockchain (blok zinciri)
teknolojisi yeni parasal düzende önemli rol oynayacaktır.
Kripto paraların çıkışıyla alakalı farklı görüşler
mevcuttur. Bunlar arasında en dikkat çekeni
son yaşanan finans krizinin ardından merkez
bankaları ve finans kurumlarına duyulan güven
bunalımı gösterilebilir.
2008’de patlak veren
küresel finans krizi dünya finans sisteminde pek
çok değişime neden olmuş, ülke borsaları çökerken
kredi derecelendirme kuruluşları itibar
kaybetmiş, finans kuruluşları ve şirketler iflasın
eşiğine gelmiş, büyük bankalar batmıştır. Ancak
hepsinden öte insanların finans sektörüne bakışları
değişmiş ve bankalara duydukları güven
ciddi şekilde zedelenmiştir. Finans piyasalarının
çöküşü sonrası ortaya çıkan Bitcoin finansal sistemin
başarısızlığına ve güçlü rezerv para birimlerine
(dolar ve euro) alternatif bir model olarak
sunulmuştur.
Küresel kriz patlak verdikten sonra kripto
para birimi Bitcoin ilk kez Sathoshi Nakamoto
tarafından yazılan ‘‘Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic
Cash System” isimli makalede ortaya çıktı”
Blockchain kısaca içerisinde kayıtların birbirine
kriptografik elementlerle bağlı olduğu (hash
fonksiyonları) sürekli büyüyen dağıtık bir veri
tabanıdır. Merkezi bir sistemi olmamakla beraber
veriler sisteme entegre olan kullanıcılar
tarafından depolanmaktadır. Şifrelenmiş işlem
takibini sağlayan dağıtık veri tabanı olan blockchain en basit ifade ile dijital yahut dağıtılmış
defteri kebir (Distributed Ledger TechnologyDLT)
olarak tanımlanmaktadır. Blockchain
teknolojisiyle kripto para birimleri iki tarafın
ihtiyaç duyduğu aracıyı ortadan kaldırarak yerine
matematiksel kesinliği olan bir teknoloji getirmektedir.
Bunun da güven mekanizması işlevi,
gördüğüne işaret edilmektedir.
Kripto paraların çalışmasını sağlayan ve
altyapısını teşkil eden blockchain teknolojisinin
aracı gerektirmemesi ve şeffaf oluşunun yanında
en güçlü yanı sahip olduğu yüksek güvenliktir.
Blockchain işlem sürecini hızlandırması, maliyetleri
düşürmesi, güvenliği artırması ve operasyonel
işleyişi kolaylaştırması gibi kullanıcılara
sağladığı faydalar yönüyle büyük bir potansiyel
barındırmaktadır. Kripto paraların yaygınlaşmaları
neticesinde üçüncü taraflara olan ihtiyacı
ortadan kaldıran blockchain teknolojisinin
merkezileşmemiş sistemi, transferleri anonim ve
çok düşük (binde bir gibi) bir maliyetle gerçekleştirmesi
sebebiyle finansal sistemde önemli bir
değişim veya yıkıcı (disruptive) etki meydana
getirebilir.
Blockchain teknolojisinin en büyük özelliği
merkezi olmayan bir doğrulama sistemine
sahip olmasıdır. Bu açıdan dijital dönüşümün
yaşandığı en etkili alanlardan biri olarak gösterilmektedir.
Dijital kayıt deposu vazifesi görebilen
blockchain gayrimenkul, araç ve değerli
varlıkların kanıt ve kaydından doğum, evlilik
ve ölüm belgelerinin tutulmasına, seçimlerin
gerçekleştirilmesi ve akıllı kontratların yönetilmesinden
finansal dokümanların saklanması,
işlenmesi ve yönetilmesine kadar çok farklı alanlarda uygulanabilen değerli bir teknolojidir.