Ales’e Girmek için Gerekli Kriterler
Yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına açıktan veya öğretim elemanı dışındaki kadrolardan naklen atanabilmek için ve doktora eğitimi için girilmesi gereken bir sınav olan ALES, ÖSYM tarafından düzenlenir. açılımı Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı olarak belirlenmiştir. Yılda iki kez yapılan sınav, online platform üzerinden de iki defa daha yapılır.
ALES’e Girenlerin Mesleki İmkanları
ALES’ten yeterli puanı alan kişiler yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim planlamacısı kadrolarına açıktan veya öğretim elemanı dışındaki kadrolardan naklen atamalarda, Türkiye’de lisansüstü eğitime girişte, yurt dışına lisansüstü eğitim için gönderilecek adayların seçiminde ilgili kurumların kullanacakları puanları veren bir sınavdır. Sınav sayesinde alınan puanlarda yer alan sonuçlar belgelendirilerek ilgili kurumlara gönderilmesi adına adaylara verilir. Tezli yüksek lisans için de istenen ALES yeterliliği kişiler için oldukça önemli bir yere sahiptir.
Yüksek lisans başvurusunda kişiye önemli bir avantaj sağlayan ALES, yüksek lisans alımlarında diploma notu, mülakat sonucu gibi farklı donatılarla birlikte ele alınır. Birlikte ele alınan orandaki en büyük pay ALES sonucuna aittir. ALES sonucu ortalamada yüzde ellilik paya sahiptir. Aynı zamanda yükseköğretim kurumları tarafından öğretim elemanı ihtiyacının karşılanması hedefiyle lisansüstü öğrenimi görmesi için kişinin yurt dışına gönderilmesinde, adaylar arasında eleme yapımındaki büyük bir etken olan ALES sonucu birçok alanda kişinin mesleki kariyerini etkiler. ALES puanıyla doktora programları veya sanatta yeterlik programlarına başvuracak kişilerin en az 80 puan alması gereklidir.
Bir lisans programında eğitim-öğretim gören, bunun yanı sıra bir lisans programından mezun olmuş olan kişiler ALES’e girebilir. Denklik belgesine sahip olmak kaydıyla, yurt dışında lisans eğitimi görmüş olan bireylerin de sınava girmeleri mümkündür. Bir kişi dilediği kadar ALES’e girebilir, bu konuda herhangi bir sınırlandırma yoktur. İlk defa 1997 yılında yapılan, o dönem ki adı LES olan, daha sonra ALES adı altında yapılandırılan sınav yurt dışı testlerinden GRE’ye benzerlik gösterir. ALES adayları Sayısal-I, Sayısal-II, Sözel-I ve Sözel-II olmak üzere dört başlık altında bir teste tabi tutulurlardı. Toplam 160 sorunun sorulduğu sınavda 180 dakika verilirdi. ALES sonuçları geçtiğimiz yıla kadar 3 yıl boyunca geçerliydi.
ALES’teki Revizyonlar
ALES’te test sayılarında azaltılmıştır. Daha önce dört olan test sayısı ikiye indirilmiştir. Sözel ve sayısal olarak ikiye ayrılan testlerin içeriği de güncellenmiştir. Sözel testte kelimede, tümcede ve parçada anlam; tümce ve metni tamamlama; kesin yargıya ulaşma, düşünce akışını bozan ifadeyi bulma ve parçada anlam bütünlüğü sağlama gibi konularda sorular sorulur. Bu sayede kişileri akıl yürütmedeki becerileri sınanmış oluyor. Sayısal testte ise matematiksel işlemler, geometri gibi başlıklar altındaki sorular sunulacak.
Sınava giren kişilerin bu sayede analiz etme, yorumlara ve mantıksal ilerleme becerileri incelenir. Soru sayısının azaltılması, soru başına düşen sürenin artırılmasının yanında toplam sınav süresi ALES’te kısaldı. 160 soru ve 180 dakikadan oluşan sınav artık 100 soru ve 150 dakika olarak uygulanıyor. Geçerlilik süresinin de üç yıldan beş yıla çıkarıldı.
ALES’te her bir sınav için adayların ham puanlarının ortalaması ve standart sapması ayrıca hesaplanmak suretiyle kişilerin ham puanları, ortalaması 50, standart sapması 10 olarak belirlenen standart puanlara dönüştürülmesi gerekir. Bu sayede her bir kişi içini farklı ders alanlarında Standart Puanlar hesaplanır. Her bir sınav adayı için sayısal ağırlıklı, sözel ağırlıklı ve eşit ağırlıklı olmak üzere 3 farklı ağırlıklı puan hesaplaması yapılır.
